Co to jest przemoc ekonomiczna?
Przemoc ekonomiczna to nic innego jak wykorzystywanie pieniędzy bądź innych środków materialnych do przejęcia kontroli nad drugą osobą. Jest ona subtelna, dlatego tak ciężko jest ją zauważyć, a nawet jeśli jest dostrzegana to bardzo często bagatelizowana. To błąd. Przemoc finansowa jest równie krytyczna jak przemoc fizyczna czy psychiczna.
Przemoc ekonomiczna sprawia, że ofiary żyją w ciągłym lęku, zażenowaniu i strachu przed swoim oprawcą. Mimo, że przemoc finansowa nie pozostawia po sobie siniaków czy ran, jej konsekwencje są równie bolesne dla ofiary.
Oprawca kontroluje ofiarę pod względem finansowym jak również pod względem jej kariery zawodowej. Badania pokazują, że częściej dotyka to kobiety, jednak nie jest to jedyna grupa. Osoby, które na co dzień zajmują się pomocą ofiarom przemocy ekonomicznej, jednogłośnie mówią, że może to spotkać każdego.
Przemoc ekonomiczna na samym początku wcale nie musi wyglądać strasznie, dlatego na samym początku możemy stwierdzić, że jest to troska o naszą osobę, ale nie możemy dać się zwieść.
Czym objawia się przemoc ekonomiczna?
Jeśli obawiasz się, że padłaś ofiarą przemocy ekonomicznej, koniecznie musisz, znać jej sygnały ostrzegawcze, które jasno podpowiedzą Ci, kiedy „dać nogę”.
Przemoc ekonomiczna bardzo często przejawia się brakiem pozwolenia na pójście na studia, zrobienia dodatkowych kursów lub szkoleń, które by nas rozwinęły. Partner/partnerka zaczyna namawiać nas do rezygnacji z pracy, tłumacząc to małą ilością czasu, opieką nad domem czy dziećmi. Ich argumentem może być ich opinia, która twierdzi, że nasza aktualna praca jest poniżej naszych kwalifikacji i stać nas na więcej.
Kolejnym krokiem może być uniemożliwienie korzystania nam z konta bankowego, a nawet brak zgody na zakupy najpotrzebniejszych rzeczy.
Kolejnym, chyba najgorszym, krokiem może być kradzież naszej tożsamości. Co to oznacza? Oprawca będzie, w naszym imieniu, zakładał nowe konta bankowe, zakładał karty kredytowe, a nawet brał pożyczki, zadłużając ofiarę. A dodatkowo okradać nas z naszych oszczędności bądź pieniędzy w portfelu.
Agresor może zacząć ograniczać nam kontakty ze światem zewnętrznym, rodziną i znajomymi. Ofiara będzie traktowana jak jego własność, która bez niego nie da sobie rady.
Przemoc ekonomiczna w rodzinie
Mąż, który dzielnie zarabia pieniądze i żona, która zajmuje się domem i wychowaniem potomstwa. Tę wizję niektórzy biorą zbyt poważnie. Przemoc ekonomiczna dotyka nawet całe rodziny. Jak to robi?
Przemoc finansowa bardzo często występuje w rodzinach, w których jedna z osób dorosłych, zarabiających, stwierdza, że druga z osób za dużo wydaje lub kupuje niepotrzebne rzeczy. Wydzielanie pieniędzy na zakupy, strach przed powiedzeniem partnerowi o zakupach czy tłumaczenie się z każdego wydatku, znając dokładnie ich cenę to przemoc ekonomiczna.
Jednak to nie wszystko. Niepłacenie alimentów na dzieci lub bycie utrzymankiem, tłumacząc, że żadna praca nie jest dla tej osoby dobra to także przemoc ekonomiczna.
W rodzinie nie powinno być żadnych sekretów, a budżet domowy powinien być ustalany ze wszystkimi. Dlatego zatajanie to, ile się zarabia lub uniemożliwianie wyglądu do domowych pieniędzy to również przemoc finansowa.
Jak uchronić się od przemocy ekonomicznej?
- Posiadanie stałego źródła dochodu oraz nierezygnowanie z niego
- Wspólnie prowadzić budżet finansowy
- Mieć wiedzę na temat wydawanych pieniędzy
- Umieć powiedzieć „NIE”
- Spisanie intercyzy
- Rozmawiać ze sobą o wydatkach, oszczędnościach i ogólnie o pieniądzach
Jak uciec od przemocy ekonomicznej?
Jeśli padłaś ofiarą przemocy ekonomicznej i nie wiesz co zrobić, nie martw nie jesteś jedyna. Pierwsze co powinnaś zrobić to szczerze porozmawiać z partnerem/partnerką lub inną osobą, która jest oprawcą. Opowiedz o tym jak się czujesz i co przeżywasz, możesz również poprosić o wizytę u psychologa.
Jeśli jednak sytuacja się nie poprawi koniecznie zbieraj dowody, mów o swojej sytuacji. Kiedy sprawa trafi do sądu będziesz potrzebowała dowodów (w postaci rachunków, sms, a jeśli zostaniesz zraniona fizycznie – obdukcja od lekarza, zeznania policjanta wezwanego na miejsce zdarzenia lub niebieska karta), świadków.
Jeśli masz możliwość poproś kogoś o pomoc w wyprowadzce z domu.
Przemoc ekonomiczna a prawo
Niestety, na dzień dzisiejszy polskie prawo nie mówi nic o przemocy ekonomicznej. Nie jest to ani wykroczenie, ani przestępstwo. Żaden z przepisów nie definiuje jej ani się do niej nie odwołuje. Dodatkowo adwokacji często doradzają ofiarom, aby nie wspominały o pieniądzach, ponieważ jeszcze wyjdą na materialistów.
Na szczęście Centrum Praw Kobiet skutecznie walczą o to, aby przemoc ekonomiczna była przestępstwem. Nie uda się to jednak bez świadomości społeczeństwa.
Inaczej jest jednak u naszych niedalekich sąsiadów – Wielkiej Brytanii. Tam na początku 2020 roku, uznano, że przemoc ekonomiczna zalicza się do przemocy domowej i grozi za nią do 5 lat pozbawienia wolności.
Mimo tego, że w polskim prawie przemoc domowa nie istnieje, są fundacje, które pomogą Ci w tym trudnym okresie.
Przemoc ekonomiczna – gdzie szukać pomocy?
- Ogólnopolskie pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie – niebieska linia – numer telefonu 800120002 – lub adres e-mail [email protected]
- Doradztwo prawne lub adwokaci
