Czym jest pracoholizm?

Praca to chleb powszedni prawie każdego z nas. Dzięki niej zarabiamy na opłaty związane z mieszkaniem, jedzenie i nasze prywatne potrzeby. Jest ona nam potrzebna do przetrwania. Dodatkowo jest to podstawowy wyznacznik wielu sukcesów człowieka, dlatego choroba, jaką jest pracoholizm, jest bardzo często lekceważona, a nie rzadko bywa powodem do dumy. Jednak czy słusznie?

Należy pamiętać, że wykonywane przez nas obowiązki nie powinny być naszym jedynym zajęciem. W całym dniu musimy też poświęcić czas sobie, swoim pasjom czy naszym najbliższym.

Pracoholizm to psychiczne uzależnienie od pracy, które objawia się ciągłą i obsesyjną potrzebą wykonywania pracy kosztem innych czynności, nawet takich jak posiłki czy sen. Osoba uzależniona bardzo często zdaje sobie sprawę ze swojego problemu, jednak mimo to nie potrafi uwolnić się od nałogu.

Objawy pracoholizmu

• Regularne zabieranie pracy do domu,
• Branie nadgodzin w pracy,
• Rozmowy, które skupiają się tylko na naszej pracy,
• Brak wolnego czasu dla siebie, rodziny czy bliskich,
• Nieodczuwanie godzin spędzonych w pracy,
• Stawianie spraw zawodowych na pierwszym miejscu,
• Poczucie, że nasza obecność w pracy jest niezbędna,
• Bycie perfekcjonistą,
• Ogromne wyrzuty sumienia w momencie popełnienia błędu w pracy,
• Niezadowolenie z wykonywanych obowiązków,
• Rezygnowanie z urlopu lub zabieranie pracy na wakacje.

Rodzaje pracoholizmu

W 1998 roku Bryan Robbinson wyróżnił cztery typy pracoholizmu, które są uznawane za najdokładniejsze:

1. Nieugięty – jest to osoba, która nieugięcie potrafi pracować niemalże przez cały dzień. Jej celem jest dotrzymanie wszystkich terminów oraz wyznaczonych sobie wcześniej zadań. Takie osoby są bardzo odpowiedzialne, a jednocześnie uważane za mało wrażliwe i bezwzględne.
2. Bulimiczny – w przeciwieństwie do osoby nieugiętej, pracoholik bulimiczny to osoba, która ma problem z ułożeniem rozplanowaniem powierzonych mu zadań. Ich realizacje zostawia na ostatnią chwilę, przez co angażuje się ponad własne siły. Okres ten jest dla niego bardzo wyczerpujący i trwa do momentu dostania kolejnych zleceń. A dlaczego się tak dzieje? Dzieje się tak, ponieważ osoba ta boi się, że kiedy zabierze się za pracę za wcześnie to nie wykona jej perfekcyjnie.
3. Pracoholik z deficytem uwagi – jest to osoba, która pracuje w chaosie. Nie ma stricte określonych zadań, ponieważ szybko się nimi nudzi, dlatego przed zakończeniem jednego, zabiera się za kolejne. Brak określonej strategii sprawia, że popełnia on wiele błędów, a potem spędza dużo czasu na ich poprawianiu.
4. Pracoholik, który delektuje się swoją pracą – osoba, która kocha pracować. Robi to powoli i starannie. Musi mieć wcześniej określoną strategię. Przedłuża on deadline, ponieważ nie czuje zadowolenia z wykonanej pracy. Jest perfekcjonistą i lubi mieć wszystko zaplanowane.

Jak leczy się pracoholizm?

Leczenie pracoholizmu nie może obejść się bez stałych wizyt u specjalisty. Będą się one opierać na psychoedukacji oraz wprowadzaniu przez pacjenta odpowiednich kroków. Lekarz ustala z nami harmonogram postępowania, który obejmuje liczbę godzin pracujących. My jako pacjenci, w ten sposób uczymy się samokontroli.

Leczenie będzie polegać także na nauce rozpoznawania i kontrolowania swoich emocji. Pacjent często musi wyzbyć się dezadaptacyjnych przekonań o samym sobie.

Jak pomóc osobie chorej na pracoholizm?

Osoba uzależnione od pracy przede wszystkim będzie potrzebować naszego wsparcia i zrozumienia. Dodatkowe kłótnie czy krzyki będą tu zbędne, a nawet krzywdzące. Spokojna i szczera rozmowa może okazać się kluczem do poznania problemu i zastanowienia się, jak można sobie z nim poradzić. Obie strony muszą wziąć pod uwagę możliwe zawahania czy potyczki, które na drodze możemy napotkać.

Urlop osoby uzależnionej od pracy – jak wygląda?

Urlop takiej osoby powinien być nieco dłuższy niż normalnie. Jest to spowodowane koniecznością przestawienia się na czas abstynencji od codziennych obowiązków. Jeśli nie można sobie pozwolić na jeden dłuższy wyjazd, warto jest zamienić go na kilka mniejszych.

Przed samą podróżą warto jest ją dokładnie zaplanować, tak aby się nie nudzić. Brak monotonni sprawi, że osoba uzależniona nie będzie wracać myślami do pracy i swojej codzienności, a to pozwoli jej wypocząć.

Pamiętaj, żeby nie zabierać ze sobą służbowego telefonu czy laptopa. Wakacje to czas dla Ciebie.

Pracoholizm a inne uzależnienia

Wbrew pozorom pracoholizm jest tak samo poważnym uzależnieniem jak alkoholizm czy narkomania. Tutaj również zaniedbujemy swoją równowagę pomiędzy pracą, a innymi strefami życiowymi. Pracoholik, tak jak inne osoby uzależnione, odczuwa mocną potrzebę pracowania, nie odczuwając przy tym poświęconego na nią czasu.

Tu używką jest praca, która daje choremu korzyści emocjonalne. Warto tu nadmienić, że sama przyjemność czerpana z pracy nie jest niczym złym, dopóki nie stanie się ona regulatorem naszej emocjonalności.

Jakie skutki może nieść za sobą pracoholizm?

• Problemy w życiu prywatnym spowodowane brakiem czasu nie tylko dla siebie, ale również dla rodziny i przyjaciół.
• Bezsenność oraz inne problemu zdrowotne spowodowane np. złą dietą.
• Odizolowanie.
• Zanik dotychczasowych zainteresowań.
• Odczuwanie ciągłego stresu.
• Bagatelizowanie swoich potrzeb i zmęczenia.

Co robić żeby nie popaść w pracoholizm?

Przede wszystkim musimy ustalić swój tygodniowy wymiar pracy. Standardowy czas pracy w tygodniu wynosi 40 godzin. Możemy go podnieść według własnych potrzeb, na przykład do 45 czy 50.

Dobrą metodą będzie również zaplanowanie sobie wolnego czasu, tak aby się nie nudzić i nie wracać do obowiązków.

Wyznacz granice swojej dyspozycyjności. Bądź asertywny i naucz się mówić „nie”.

Deleguj zadania innym i nie wstydź się pytać o pomoc.

Szukaj pasji, którym będziesz mógł się oddać lub przypomnij sobie o swoich starych hobby.

Pracoholizm w Polsce

Zgodnie z statystykami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że Polacy są piątym najbardziej zapracowanym państwem ze wszystkich badanych. Przeciętny Polak pracuje około 1832 godzin rocznie. To o wiele więcej niż na przykład Norwegowie (o 500h mniej niż my) i Niemcy (o 400h mniej niż my).

Z kolei z badań CBOS wynika, że prawie co piąty Polak jest narażony na bycie uzależnionym od pracy.